Նոյեմբեր ամսվա ամփոփում

1.Համառոտ ներկայացրեք սպիտակուցների սինթեզը(տրանսկրիպցիա տրանսլյացիա):

Տրանսկրիպցիա, գենային էքսպրեսիայի առաջին քայլն է, երբ ԴՆԹ-ի որոշակի հատված ՌՆԹ-պոլիմերազի միջոցով պատճենվում է որպես ՌՆԹ:

Տրանսլյացիան տեղի է ունենում ռիբոսոմներում։ Այն կատարվում է երեք փուլով՝

  1. Ինիցիացիա(սկիզբ)

Սպլայսինգից հետո տՌնթ-ին միացել էին չկոդավորող հատվածներ՝ գլուխ և պոչ, դրանք, բացի պաշտպանելուց տՌՆԹ-ին. նաև օգնում է նրան միանալ ռիբոսոմին։

  1. Էլոնգացիա(երկարացում)

Ինիցիացիայից հետո առաջանում է առաջին ամինաթթուն։ ՓՌՆԹ-ն տեղափոխվում է P հատված։ Մյուս փՌՆԹ-ն ճանաչում է կոդոնը և բերում համապատասխան ամինաթթուն։

  1. տերմինացիա(ավարտ)

Էլոնգացիան շարունակվում է այնքան ժամանակ, մինչև հասնում է ստոպ կոդանին (UAA, UAG կամ UGA)։ Ի տարբերություն ստարտ կոդոնի ստոպ կոդոնները ամինաթթու չեն սինթեզում, այլ միայն հայտարարում տրանսլյացիայի ավարտը։

2.Գրել բջջի հիմնական օրգանոյիդների մասին:

3.Ներկայցնել նախակորզավորների կառուցվծքը և առանձնահատկությունները:

4.Ներկայացրեք ֆոտոսինթեզը և քեմոսինթեզը:

Քեմոսինթեզ, անօրգանական նյութերից օրգանական նյութեր սինթեզելու ընդունակությունը, որով օժտված են բակտերիաների որոշ տեսակներ։

ֆոտոսինթեզը դա ածխաթթու գազից և ջրից` լույսի ազդեցության տակ օրգանական նյութերի առաջացումն է:

5.Ինչե իրենցից ներկայացնում վիրուսները:

 ոչ բջջային կառուցվածք ունեցող հարուցիչ, որը բազմանում է միայն կենդանի բջիջների ներսում։

Տաս փաստ Տիգրան մեծի մասին

1.Տիգրան մեծը գերի է եղել պարթևների մոտ շուրջ 20 տարի:

2.Տիգրանը  մահապատժի է ենթարկել որդուն՝ Զարեհին՝ դավաճանության համար։

3.45 տարեկան հասակում Տիգրան մեծն ամուսնացել է 12 ամյա Կլեոպատրա Պոնտացու հետ։

4.Հայաստանը Տիգրանի օրոք ունեցել է 3 միլլոն քառակուսի կիլոմետր տարածք:
5.Դավաճանության համար մահապատժի է ենթարկել որդուն՝ Զարեհին:
6.Տիգրանն ընդամենը մեկ արշավանքով գրավել է Պարթևստանը:Ուշագրավ է,որ Հռոմեացիները շուրջ 3-ից 5 դար չէին կարողանում գրավել Պարթևական պետությունը:
7.Տիգրան Մեծի մասին շուրջ 22 հունարեն օպերա է պահպանվել:
8.Իշխել է Պարթևստանի,Պարսկաստանի,Փյունիկիայի և Եգիպտոսի վրա:
9.Տիգրանը միշտ իրեն շրջապատել է գրասեր մարդկանցով: Նրա որդի Արտավազդի գրած ողբերգությունները մեզ են հասել որոշ չափով,այս գլուխգործոցները հռոմեացի ընթերցասերները կարդում էին նրա մահից նույնիսկ 150 տարի հետո:Իսկ Տիգրանի աներ Միհրդատ Եվպատորը (Փոքր Հայքի և Պոնտոսի թագավոր) խոսում էր 22 լեզուներով:
10.Տիգրանի մասին մեզ հասած տեղեկությունների 90%-ը օտար պատմիչներից է՝ Ստրաբոն,Ապպիանոս,Պլուտարքոս,Ցիցերոն,Դիոն Կասիոս և այլոք:

Առաջադրանք

1.Հետեվյալ թվերը գրել տառերով:

9 ինը, 3-րդ երրորդ, 99 իննսունինը, 54 հիտսունչորս, 67 վատսունյոթ, 149 հարյուր քառասունինը, 137 հարյուր երեսունյոթ, 1259 հազար երկուհարյուր հիտսունինը, 2536044 երկու միլիոն հինգ հարյուր երեսունվեց հազար քարասունչորս,

Фразеологизмы

Фразеологизмы.
Фразеологизм (лексическая единица, устойчивое выражение) — свойственное определённому языку устойчивое словосочетание, смысл которого не определяется значением отдельно взятых слов.

Роль фразеологизмов в нашей жизни.

Фразеологизмами мы называем устойчивые сочетания слов, которые равны по значению слову или даже предложению.

Мы уже сказали о том, что фразеологизмы – это устойчивые выражения. Это значит, что они употребляются в готовом виде и почти не изменяются.

Кот наплакал, надуть губы, бить баклуши, навострить уши, перегнуть палку. Мы привыкли видеть все эти фразеологизмы именно в таком виде.

А всё потому, что фразеологизмы передаются из уст в уста в том же виде, в каком были созданы – они изменяются крайне редко

КОТ НАПЛАКАЛ.

2

Кот наплакал – мало .

Надуть губы – обидеться.

Бить баклуши – бездельничать.

Навострить уши – прислушаться.

Перегнуть палку – перестараться.

Получается, что во фразеологизме два слова или более становятся каким-то неделимым единством и приобретают новый смысл. Можно даже сказать, что это почти одно слово, просто выглядит как словосочетание.

Во фразеологизмах слова выступают в переносном значении.

Обычно говорится, что значение фразеологизма не равняется значениям слов, которые в него входят.

Например,  ГУБЫ НАДУТЬ

3

При этом о значении некоторых фразеологизмов легко догадаться.

4

Однако значение некоторых фразеологизмов может поставить нас в тупик. Например, бить баклушипопасть впросак, почивать на лаврах

Может быть, разгадать эти выражения было бы и несложно… но что обозначают все эти странные слова в них?

А ведь фразеологизмы достаточно часто содержат устаревшие слова и формы слов. Ведь сами фразеологизмы стареют очень медленно: не зря их называют устойчивыми выражениями!

Баклуша – это деревянная чурка, заготовка для ложки. Отбивать эти заготовки – самая лёгкая работа для того, кто делает ложки. Поэтому выражение бить баклуши до сих пор употребляется в значении бездельничать.

А что такое попасть впросак и откуда к нам пришло это выражение? Просак – это прядильный станок. Если человек при работе с ним проявлял невнимательность, в станок могло затянуть его волосы или одежду – очень неудобное положение! Вот и закрепилось за этим фразеологизмом значение «попасть в неприятное положение».

Почивать на лаврах.Это выражение пришло к нам из Греции, где лавровым венком венчали победителя в соревнованиях или сражениях. После победы можно было успокоиться и наслаждаться достижениями – отдыхать. Это и стало значением фразеологизма.

Если значение фразеологизма непонятно, то его можно уточнить в специальных словарях. Они так и называются − фразеологические.

Вообще, происхождение некоторых фразеологизмов очень интересно.

Вот, например, почему мы называем белой вороной того, кто чем-то выделяется из общей массы?

Если поразмыслить, то белые вороны действительно встречаются в природе очень и очень редко. И остальные вороны их не слишком-то жалуют.

5

И вот около двух тысяч лет назад римский поэт и сатирик Ювенал заметил это. И написал такие строки:

Рок даёт царства рабам,

доставляет пленным триумфы.

Впрочем, счастливец такой

реже белой вороны бывает…

Отсюда и пошло выражение.

Нам нужно запомнить следующее…

Фразеологизмы – это устойчивые сочетания слов, которые равны по значению слову или целому предложению.

Фразеологизмы – цельные по значению сочетания. Они всегда используются в переносном значении.

Происхождение фразеологизмов

Как же появляются такие устойчивые сочетания? Очень часто появлением фразеологизмов мы обязаны нашим предкам и их наблюдательности.

Вот, например, наши предки давным-давно заметили, что есть такое растение – белена. И что оно очень ядовито: если животное съест белену, оно может взбеситься.

6

И вот появляется выражение – «белены объелся или объелась» — о животном, которое внезапно взбесилось.

Но потом это меткое выражение стало устойчивым и добавилось в речь. Как только кто-то начинал вести себя странно – его спрашивали: «Да ты что, белены объелся, что ли?»

Довольно много фразеологизмов пришло к нам из различных профессий.

Например, выражение шито белыми нитками нам подарили портные. Топорная работа, то есть грубая – это выражение плотников. Небо с овчинку – так говорили о сильном страхе скорняки, которые выделывали кожи. Стричь под одну гребёнку – из речи парикмахеров. Вызвать огонь на себя – от военных. Номер не пройдёт – от артистов, закручивать гайки – из речи механиков.

И вряд ли нам придётся долго гадать – откуда пришло выражение «в час по чайной ложке». Конечно же, нам его подарили медики, хотя теперь оно обозначает просто «медленно».

держать в ежовых рукавицах

7

А некоторые фразеологизмы пришли к нам из истории и отражают какие-то традиции, обычаи или действия.

Вот, например, показать где раки зимуют.

Оказывается, раньше на Руси помещики любили полакомиться раками даже зимой. И посылали на ловлю раков провинившихся крестьян. Почему провинившихся? Потому что зимой раки скрываются под корягами. А ловить их приходилось в ледяной воде. Крестьяне простужались, заболевали и даже могли умереть.

Поэтому показать, где раки зимуют – это выражение угрозы.

Жить на широкую ногу – жить так, будто ты знатный и богатый, ни в чем себе не отказывать.

8

шиворот-навыворот пришёл к нам из времен Ивана Грозного.

9

Одним из источников устойчивых сочетаний является античность.

Древняя Греция подарила нам такие выражения, как авгиевы конюшни, кануть в Лету, дамоклов меч, пиррова победа и так далее.

При этом фразеологизмы могут приходить как из античных мифов и легенд, так и из преданий о реальных исторических личностях.

Из мифов к нам пришёл такой фразеологизм, как авгиевы конюшни.

Он появился из мифа о царе Авгии, у которого были огромные конюшни. Эти конюшни не чистились годами. И очистить их смог только самый известный герой Эллады – Геракл. Авгиевы конюшни считаются шестым подвигом Геракла.

Мы используем это выражение, когда говорим о каком-то месте, которое сильно загрязнено или находится в беспорядке, в запущенном состоянии.


Примеры
седьмая вода на киселе — очень дальнее, сомнительное родство;
выходить сухим из воды — ловко избежать заслуженного наказания;
носить воду решетом — делать что-то без видимого результата, напрасный труд;
заварить кашу — начать хлопотное, иногда неприятное дело;
козёл отпущения (библ.) — человек, на которого сваливают чужую вину;
закидывать удочку — пытаться что-либо выяснить, разузнать.

Работа с интерактивным ресурсом

Дополнительное задание:
1. Подбери к картинке фразеологизм и уточни значение каждого из них.


2. Фразеологизмы и подбор к ним синонимов

3. Составьте предложение с каждым из данных фразеологизмов

———————————————————————————

Урок 2

Исключения — РОСТОК, ОТРАСЛЬ, СКАЧОК, ЧЕТА, СОЧЕТАТЬ, УТВАРЬ, РАВНИНА, РОСТОВ

Упражнение 1

а) Пол_жить на полку, удобно распол_житься, предпол_гать ответ, сл_жить книги, распол_гать запасами, предл_гать помощь, кратко изл_жить содержание, прол_жить путь.

б) Город Р_стов, устье зар_сло, морские водор_сли, дети подр_сли, выр_стить в саду, произр_стать в пустыне, богатая р_стительность, выр_щенные лимоны, мир р_стений, переходный возр_ст, зар_сли камыша, сберечь пор_сль, подр_стковый врач, р_стущие на берегу, зеленый р_сток, отр_сль хозяйства

Упражнение 2

Спишите, вставляя пропущенные буквы, графически объясняя выбор орфограмм в корне.

а) Изл_гать содержание, хорошо изл_жить; знать признаки прил_гательного; написать изл_жение; оба сл_гаемых; распол_житься на ночлег; распол_гать свободным временем.

б) Гул нар_стает, р_скошные р_стения, зар_сли камышом, выр_сли подснежники; зеленые водор_сли, Р_стислав; р_стущий ребенок.

в) Предпол_жения не подтвердились; капельки р_сы; тропа зар_стает; р_стительное масло; изменить пол_жение; лепестки р_стений; сл_гать стихи; желуди прор_сли; сберечь р_стения от мороза; птает; предл_жить помощь.

Упражнение 3

Распределите слова в два столбика, объяснив графически выбор а – о в корне. а | о

Подр_сли, распол_гаться, прил_жить, выр_стать, распол_жение, Р_стов, обр_сли, сл_жить, возл_гать, пол_гаться, р_сток, выр_щенный, отр_сль, р_сти, нар_щение, прил_гать.

Հայաստանը Տիգրան Մեծի օրոք

Արտաշես Ա-ի հաջորդների` Արտավազդ Ա-ի (Ք.ա. 160-115 թթ.) եւ Տիրան-Տիգրան Ա-ի (Ք.ա. 115-95 թթ.) գահակալության տարիները համեմատաբար հանգիստ են եղել. հարուստ չեն եղել արտաքին իրադարձություններով եւ պատերազմներով: Թերեւս այդ պատճառով նրանց կառավարման ժամանակաշրջանի մասին տեղեկությունները չափազանց սակավ են:

Հռոմեացի պատմագիր Հուստինոսի վկայությամբ` հզորացած Պարթեւստանի դեմ պատերազմում Հայաստանի պարտության հետեւանքով Տիգրան Ա-ի գահաժառանգ որդի Տիգրանը պատանդ ուղարկվեց պարթեւների թագավոր Միհրդատ Բ Արշակունու արքունիք:

Տիգրան Մեծ

Ք.ա. 95 թ.` հոր մահից հետո, Տիգրան Բ-ն, Պարթեւստանին զիջելով Մեծ Հայքի հարավարեւելյան որոշ հողեր («70 հովիտները»), ազատվեց պատանդությունից եւ ժառանգեց հայրենի գահը:

Տաղանդավոր դիվանագետ, պետական, ռազմական գործիչ Տիգրան Բ Մեծի 40-ամյա գահակալման տարիները (Ք.ա. 95-55 թթ.) նշանավորվել են Հայաստանի աննախադեպ ռազմաքաղաքական, տնտեսական եւ մշակութային վերելքով, հայկական պետության միջազգային դերի եւ հեղինակության բարձրացմամբ:

Ք.ա. 94 թ. Տիգրան Մեծը վերամիավորեց Ծոփքը, որով Մեծ Հայքը ամբողջացավ: Հռոմեական եւ պարթեւական հզոր տերությունների առաջխաղացմանը դիմակայելու եւ Հայաստանի դեմ նրանց սպառնալիքները չեզոքացնելու նպատակով Տիգրան Մեծը Ք.ա. 94 թ. ռազմաքաղաքական դաշինք կնքեց Պոնտոսի եւ Փոքր Հայքի թագավոր Միհրդատ Զ Եվպատորի հետ: Դաշինքը ամրապնդելու նպատակով Տիգրանը կնության վերցրեց Միհրդատի դստերը` Կլեոպատրային:

Ք.ա. 93թ. հայ-պոնտական զորքերը գրավեցին Կապադովկիան: Հռոմի միջամտությունների դեմ տեւական պայքարից հետո այն մնաց Միհրդատ Զ-ի հսկողության տակ:

Այնուհետեւ Տիգրան Մեծը, գրավելով Իբերիան եւ Աղվանքը, հյուսիսում ապահովեց թիկունքը եւ նախապատրաստվեց Պարթեւստանի դեմ պատերազմի:

Արեւելքի երկրների ընդհանուր թշնամի Հռոմը, որը Ք.ա. 89-84 թթ. ներքաշվել էր Միհրդատյան առաջին պատերազմի մեջ, չէր կարող խանգարել Հայաստանի ծավալմանը:

Ք.ա. 87-85 թթ. Պարթեւստանի դեմ պատերազմում Տիգրան Մեծը նախ` ազատագրեց Հայոց Միջագետք եւ Կորդուք «աշխարհները», ինչպես նաեւ` «70 հովիտները», ապա` պարթեւներին դուրս մղեց Ատրպատականից եւ Հյուսիսային Միջագետքից` Միգդոնիայից, Օսրոյենեից (Եդեսիա), Ադիաբենեից, որոնք այնուհետեւ ճանաչվեցին Մեծ Հայքի հպատակ եւ դաշնակից թագավորություններ, իսկ պարթեւ Արշակունիները հարկադրված եղան ընդունել Հայոց թագավորի գերագահությունը եւ նրան զիջել «արքայից արքա» տիտղոսը:

Հայ ժողովրդի պայքարը Հռոմի դեմ Ք.ա. I դարի երկրորդ կեսին

Գլխավոր հակառակորդ Պարթեւստանին հաղթելուց եւ նրա հետ հաշտության պայմանագիր կնքելուց հետո Տիգրան Մեծը նրան որոշ ժամանակ դուրս մղեց միջազգային ասպարեզից:

Այնուհետեւ Տիգրանը ուշադրությունը սեւեռեց դեպի հարավ:

Տիգրան Մեծի դիմանկարով արծաթե դրամ` հունարեն գրությամբ

Նա Ք.ա. 84-83 թթ. նվաճեց Կոմմագենեն, Կիլիկիան, Ասորիքը (Սիրիա), Փյունիկիան (Լիբանան), Հրեաստանը եւ Նաբատեան:

Ասորիքի նվաճումով Տիգրանը վերացրեց Սելեւկյանների երբեմնի հզոր թագավորությունը: Ք.ա. 83թ. Տիգրան Մեծը Սելեւկյանների մայրաքաղաք Անտիոքում բազմեց նրանց գահին: Այսպիսով` ստեղծվեց հայկական հզոր եւ ընդարձակ կայսրություն:

Տիգրանի տերության մեջ խոսում էին 15-ից ավելի լեզուներով:

Նորաստեղծ հայկական տերությունը դյուրությամբ կառավարելու համար Տիգրան Մեծը հիմնեց մի շարք փոխարքայություններ ու կուսակալություններ, որոնց կառավարիչներ կարգեց իր մերձավոր ազգականներին ու հավատարիմ մեծատոհմիկներին:

Տիգրան Մեծը զբաղվել է խոշորամասշտաբ շինարարական աշխատանքներով, հատկապես` քաղաքաշինությամբ եւ ճանապարհաշինությամբ:

Մայրաքաղաք Տիգրանակերտի պարիսպների ավերակները

Աղձնիքում նա հիմնադրեց եւ կառուցապատեց իր նորակերտ տերության նոր մայրաքաղաք Տիգրանակերտը, կառուցեց հայկական երկու մայրաքաղաքները միացնող Արտաշատ-Տիգրանակերտ «արքունի պողոտան», հիմնեց Տիգրանակերտ եւ Տիգրանավան անվանումներով այլ քաղաքներ Հայաստանի տարբեր շրջաններում, հովանավորեց հելլենիստական մշակույթի եւ տնտեսության, հատկապես` արհեստի եւ առեւտրի զարգացումը, իր պատկերով եւ հունարեն մակագրությամբ հատեց դրամներ:

Նորաստեղծ քաղաքները արագորեն բնակեցնելու նպատակով Տիգրանը նվաճված երկրներից մեծ թվով արհեստավորներ ու առեւտրականներ վերաբնակեցրեց այնտեղ:

Տիգրան Մեծի խաղաղ շինարարական գործունեությունը խաթարվեց Հռոմի եւ Պոնտոսի միջեւ Ք.ա. 74 թ. բռնկված Միհրդատյան երրորդ պատերազմի տարիներին:

Հայաստանը հայտարարելով իր ամենավտանգավոր եւ զորեղ թշնամին Արեւելքում` Հռոմը Հայոց տերության ներսում հրահրեց մի շարք հուժկու խռովություններ եւ կաշկանդեց Տիգրան Մեծի ռազմական օգնությունը Միհրդատ Զ-ին:

Արցախում գտնվող Տիգրանակերտ քաղաքի պեղումները

Հայոց արքայի դեմ հերթով ապստամբեցին նրա երկու որդիները, բայց պարտվեցին եւ սպանվեցին:

Ք.ա. 71թ. Արեւելքում հռոմեական զորքերի հրամանատար Լուկիոս Լուկուլլոսը ծանր պարտության մատնեց Միհրդատին, որն իր ընտանիքի եւ բազմաթիվ մեծատոհմիկների հետ ապաստանեց Հայաստանում:

Լուկուլլոսը պահանջեց նրանց հանձնել Հռոմին, սակայն Տիգրանը կտրականապես մերժեց:

Ք.ա. 69 թ. Տիգրան Մեծը զբաղված էր Նաբատեայի եւ Հուդայի թագավորությունների ապստամբությունները ճնշելով: Դրանից օգտվելով` Լուկուլլոսի բանակը ներխուժեց Հայաստան եւ պաշարեց Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը: Հռոմեացիների ներխուժման լուրը Տիգրան Մեծը ստացավ Պտղոմայիս քաղաքում: Նա Մերուժան զորավարի գլխավորությամբ 3.000-անոց հեծելազոր ուղարկեց հռոմեացիների դեմ, սակայն այդ փոքրաթիվ զորամասը չէր կարող կասեցնել Լուկուլլոսի բանակին: Մերուժանը մարտի մեջ մտավ մոտ տաս անգամ գերազանցող թշնամու հետ եւ հերոսաբար զոհվեց: Տիգրան Մեծը մոտ 70.000-անոց բանակով հասավ թշնամու կողմից պաշարված Տիգրանակերտ եւ որոշեց այդտեղ ճակատամարտ տալ: Ք.ա. 69թ. հոկտեմբերի 6-ին Տիգրանակերտի ճակատամարտում Լուկուլլոսին հաջողվեց պարտության մատնել Տիգրանին եւ գրավել մայրաքաղաքը, սակայն նրան չհաջողվեց վերջնականապես պարտության մատնել Հայաստանին:

Ք.ա. 68թ. սեպտեմբերին Արածանիի ճակատամարտում Տիգրան Մեծը պարտության մատնեց Լուկուլլոսին եւ վտարեց Հայաստանից:

Արտաշեսյանների դրոշը

Ք.ա 67թ. Զելայի ճակատամարտում հայկական բանակը վերջնականապես ջախջախեց Լուկուլլոսին եւ նրան վտարեց նաեւ Պոնտոսից:

Այսպիսով` Տիգրան Մեծը վերականգնեց ոչ միայն իր տերության հզորությունն ու ամբողջականությունը, այլեւ Պոնտոսի գահը կրկին հանձնեց Միհրդատին:

Հռոմի սենատը Լուկուլլոսի փոխարեն Արեւելքի զորավար նշանակեց Գնեոս Պոմպեոսին, որը վերջնականապես պարտության մատնեց Միհրդատ Եվպատորին:

Այդ ընթացքում Հռոմը եւ Պարթեւստանի Հրահատ Գ թագավորը կարողացան Տիգրան Մեծի թիկունքում կազմակերպել նոր խռովություն, որի պարագլուխը դարձավ գահատենչ հայ արքայազն եւ Ծոփքի փոխարքա Տիգրան Կրտսերը: Վերջինս Ք.ա. 67թ. ջախջախվեց, փախավ Պարթեւստան եւ դարձավ Հրահատ Գ-ի փեսան:

Ք.ա. 66թ. Տիգրան Կրտսերը պարթեւական զորքով ներխուժեց Հայաստան` փորձելով գրավել Արտաշատ մայրաքաղաքը եւ հռչակվել Հայոց արքա: Սակայն նա դարձյալ ծանր պարտություն կրեց եւ այս անգամ ապաստանեց Պոմպեոսի մոտ: Վերջինս Ք.ա. 66թ., ջախջախելով Միհրդատ Զ-ին, զինակալեց Կապադովկիան, Պոնտոսը եւ Փոքր Հայքը, ապա Տիգրան Կրտսերի ուղեկցությամբ ներխուժեց Մեծ Հայք:

Տիգրան Մեծը, հաշվի առնելով, որ գտնվում է երկու հզոր տերությունների` Հռոմի եւ Պարթեւստանի հարձակման սպառնալիքի տակ, Ք.ա. 66 թ. Արտաշատում Պոմպեոսի հետ կնքեց հաշտության պայմանագիր, որով թեեւ հրաժարվեց նվաճված երկրների մեծ մասից, վճարեց հսկայական ռազմատուգանք, բայց պահպանեց Մեծ Հայքի ամբողջականությունը եւ անկախությունը:

Տիգրան Մեծը նաեւ պահպանեց «արքայից արքա» տիտղոսը: Արտաշատի պայմանագրով Հայաստանը հռչակելով «դաշնակից եւ բարեկամ» պետություն` Հռոմը շուտով Արեւելքում իր հիմնական նպատակը դարձրեց Պարթեւստանի նվաճումը:

Հռոմի արեւելյան քաղաքականությունը հակակշռելու եւ Մեծ Հայքի պետական ինքնուրույնությունը պահպանելու համար` Տիգրան Մեծը եւ նրա հաջորդներն այնուհետեւ վարում էին դրացի Պարթեւստանի հետ մերձեցման եւ ռազմաքաղաքական համագործակցության քաղաքականություն, որի սկիզբը դրվեց Ք.ա. 64 թ. կնքված հայ-պարթեւական դաշնագրով:

Տիգրան Մեծի գահակալության վերջին տասնամյակը անցավ խաղաղ:

Տիգրան Մեծ Զորեղ արքա

Արտաշես Ա-ի հաջորդների` Արտավազդ Ա-ի (Ք.ա. 160-115 թթ.) եւ Տիրան-Տիգրան Ա-ի (Ք.ա. 115-95 թթ.) գահակալության տարիները համեմատաբար հանգիստ են եղել. հարուստ չեն եղել արտաքին իրադարձություններով եւ պատերազմներով: Թերեւս այդ պատճառով նրանց կառավարման ժամանակաշրջանի մասին տեղեկությունները չափազանց սակավ են:

Հռոմեացի պատմագիր Հուստինոսի վկայությամբ` հզորացած Պարթեւստանի դեմ պատերազմում Հայաստանի պարտության հետեւանքով Տիգրան Ա-ի գահաժառանգ որդի Տիգրանը պատանդ ուղարկվեց պարթեւների թագավոր Միհրդատ Բ Արշակունու արքունիք:

Տիգրան Մեծ

Ք.ա. 95 թ.` հոր մահից հետո, Տիգրան Բ-ն, Պարթեւստանին զիջելով Մեծ Հայքի հարավարեւելյան որոշ հողեր («70 հովիտները»), ազատվեց պատանդությունից եւ ժառանգեց հայրենի գահը:

Տաղանդավոր դիվանագետ, պետական, ռազմական գործիչ Տիգրան Բ Մեծի 40-ամյա գահակալման տարիները (Ք.ա. 95-55 թթ.) նշանավորվել են Հայաստանի աննախադեպ ռազմաքաղաքական, տնտեսական եւ մշակութային վերելքով, հայկական պետության միջազգային դերի եւ հեղինակության բարձրացմամբ:

Ք.ա. 94 թ. Տիգրան Մեծը վերամիավորեց Ծոփքը, որով Մեծ Հայքը ամբողջացավ: Հռոմեական եւ պարթեւական հզոր տերությունների առաջխաղացմանը դիմակայելու եւ Հայաստանի դեմ նրանց սպառնալիքները չեզոքացնելու նպատակով Տիգրան Մեծը Ք.ա. 94 թ. ռազմաքաղաքական դաշինք կնքեց Պոնտոսի եւ Փոքր Հայքի թագավոր Միհրդատ Զ Եվպատորի հետ: Դաշինքը ամրապնդելու նպատակով Տիգրանը կնության վերցրեց Միհրդատի դստերը` Կլեոպատրային:

Ք.ա. 93թ. հայ-պոնտական զորքերը գրավեցին Կապադովկիան: Հռոմի միջամտությունների դեմ տեւական պայքարից հետո այն մնաց Միհրդատ Զ-ի հսկողության տակ:

Այնուհետեւ Տիգրան Մեծը, գրավելով Իբերիան եւ Աղվանքը, հյուսիսում ապահովեց թիկունքը եւ նախապատրաստվեց Պարթեւստանի դեմ պատերազմի:

Արեւելքի երկրների ընդհանուր թշնամի Հռոմը, որը Ք.ա. 89-84 թթ. ներքաշվել էր Միհրդատյան առաջին պատերազմի մեջ, չէր կարող խանգարել Հայաստանի ծավալմանը:

Ք.ա. 87-85 թթ. Պարթեւստանի դեմ պատերազմում Տիգրան Մեծը նախ` ազատագրեց Հայոց Միջագետք եւ Կորդուք «աշխարհները», ինչպես նաեւ` «70 հովիտները», ապա` պարթեւներին դուրս մղեց Ատրպատականից եւ Հյուսիսային Միջագետքից` Միգդոնիայից, Օսրոյենեից (Եդեսիա), Ադիաբենեից, որոնք այնուհետեւ ճանաչվեցին Մեծ Հայքի հպատակ եւ դաշնակից թագավորություններ, իսկ պարթեւ Արշակունիները հարկադրված եղան ընդունել Հայոց թագավորի գերագահությունը եւ նրան զիջել «արքայից արքա» տիտղոսը:

Հայ ժողովրդի պայքարը Հռոմի դեմ Ք.ա. I դարի երկրորդ կեսին

Գլխավոր հակառակորդ Պարթեւստանին հաղթելուց եւ նրա հետ հաշտության պայմանագիր կնքելուց հետո Տիգրան Մեծը նրան որոշ ժամանակ դուրս մղեց միջազգային ասպարեզից:

Այնուհետեւ Տիգրանը ուշադրությունը սեւեռեց դեպի հարավ:

Տիգրան Մեծի դիմանկարով արծաթե դրամ` հունարեն գրությամբ

Նա Ք.ա. 84-83 թթ. նվաճեց Կոմմագենեն, Կիլիկիան, Ասորիքը (Սիրիա), Փյունիկիան (Լիբանան), Հրեաստանը եւ Նաբատեան:

Ասորիքի նվաճումով Տիգրանը վերացրեց Սելեւկյանների երբեմնի հզոր թագավորությունը: Ք.ա. 83թ. Տիգրան Մեծը Սելեւկյանների մայրաքաղաք Անտիոքում բազմեց նրանց գահին: Այսպիսով` ստեղծվեց հայկական հզոր եւ ընդարձակ կայսրություն:

Տիգրանի տերության մեջ խոսում էին 15-ից ավելի լեզուներով:

Նորաստեղծ հայկական տերությունը դյուրությամբ կառավարելու համար Տիգրան Մեծը հիմնեց մի շարք փոխարքայություններ ու կուսակալություններ, որոնց կառավարիչներ կարգեց իր մերձավոր ազգականներին ու հավատարիմ մեծատոհմիկներին:

Տիգրան Մեծը զբաղվել է խոշորամասշտաբ շինարարական աշխատանքներով, հատկապես` քաղաքաշինությամբ եւ ճանապարհաշինությամբ:

Մայրաքաղաք Տիգրանակերտի պարիսպների ավերակները

Աղձնիքում նա հիմնադրեց եւ կառուցապատեց իր նորակերտ տերության նոր մայրաքաղաք Տիգրանակերտը, կառուցեց հայկական երկու մայրաքաղաքները միացնող Արտաշատ-Տիգրանակերտ «արքունի պողոտան», հիմնեց Տիգրանակերտ եւ Տիգրանավան անվանումներով այլ քաղաքներ Հայաստանի տարբեր շրջաններում, հովանավորեց հելլենիստական մշակույթի եւ տնտեսության, հատկապես` արհեստի եւ առեւտրի զարգացումը, իր պատկերով եւ հունարեն մակագրությամբ հատեց դրամներ:

Նորաստեղծ քաղաքները արագորեն բնակեցնելու նպատակով Տիգրանը նվաճված երկրներից մեծ թվով արհեստավորներ ու առեւտրականներ վերաբնակեցրեց այնտեղ:

Տիգրան Մեծի խաղաղ շինարարական գործունեությունը խաթարվեց Հռոմի եւ Պոնտոսի միջեւ Ք.ա. 74 թ. բռնկված Միհրդատյան երրորդ պատերազմի տարիներին:

Հայաստանը հայտարարելով իր ամենավտանգավոր եւ զորեղ թշնամին Արեւելքում` Հռոմը Հայոց տերության ներսում հրահրեց մի շարք հուժկու խռովություններ եւ կաշկանդեց Տիգրան Մեծի ռազմական օգնությունը Միհրդատ Զ-ին:

Արցախում գտնվող Տիգրանակերտ քաղաքի պեղումները

Հայոց արքայի դեմ հերթով ապստամբեցին նրա երկու որդիները, բայց պարտվեցին եւ սպանվեցին:

Ք.ա. 71թ. Արեւելքում հռոմեական զորքերի հրամանատար Լուկիոս Լուկուլլոսը ծանր պարտության մատնեց Միհրդատին, որն իր ընտանիքի եւ բազմաթիվ մեծատոհմիկների հետ ապաստանեց Հայաստանում:

Լուկուլլոսը պահանջեց նրանց հանձնել Հռոմին, սակայն Տիգրանը կտրականապես մերժեց:

Ք.ա. 69 թ. Տիգրան Մեծը զբաղված էր Նաբատեայի եւ Հուդայի թագավորությունների ապստամբությունները ճնշելով: Դրանից օգտվելով` Լուկուլլոսի բանակը ներխուժեց Հայաստան եւ պաշարեց Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը: Հռոմեացիների ներխուժման լուրը Տիգրան Մեծը ստացավ Պտղոմայիս քաղաքում: Նա Մերուժան զորավարի գլխավորությամբ 3.000-անոց հեծելազոր ուղարկեց հռոմեացիների դեմ, սակայն այդ փոքրաթիվ զորամասը չէր կարող կասեցնել Լուկուլլոսի բանակին: Մերուժանը մարտի մեջ մտավ մոտ տաս անգամ գերազանցող թշնամու հետ եւ հերոսաբար զոհվեց: Տիգրան Մեծը մոտ 70.000-անոց բանակով հասավ թշնամու կողմից պաշարված Տիգրանակերտ եւ որոշեց այդտեղ ճակատամարտ տալ: Ք.ա. 69թ. հոկտեմբերի 6-ին Տիգրանակերտի ճակատամարտում Լուկուլլոսին հաջողվեց պարտության մատնել Տիգրանին եւ գրավել մայրաքաղաքը, սակայն նրան չհաջողվեց վերջնականապես պարտության մատնել Հայաստանին:

Ք.ա. 68թ. սեպտեմբերին Արածանիի ճակատամարտում Տիգրան Մեծը պարտության մատնեց Լուկուլլոսին եւ վտարեց Հայաստանից:

Արտաշեսյանների դրոշը

Ք.ա 67թ. Զելայի ճակատամարտում հայկական բանակը վերջնականապես ջախջախեց Լուկուլլոսին եւ նրան վտարեց նաեւ Պոնտոսից:

Այսպիսով` Տիգրան Մեծը վերականգնեց ոչ միայն իր տերության հզորությունն ու ամբողջականությունը, այլեւ Պոնտոսի գահը կրկին հանձնեց Միհրդատին:

Հռոմի սենատը Լուկուլլոսի փոխարեն Արեւելքի զորավար նշանակեց Գնեոս Պոմպեոսին, որը վերջնականապես պարտության մատնեց Միհրդատ Եվպատորին:

Այդ ընթացքում Հռոմը եւ Պարթեւստանի Հրահատ Գ թագավորը կարողացան Տիգրան Մեծի թիկունքում կազմակերպել նոր խռովություն, որի պարագլուխը դարձավ գահատենչ հայ արքայազն եւ Ծոփքի փոխարքա Տիգրան Կրտսերը: Վերջինս Ք.ա. 67թ. ջախջախվեց, փախավ Պարթեւստան եւ դարձավ Հրահատ Գ-ի փեսան:

Ք.ա. 66թ. Տիգրան Կրտսերը պարթեւական զորքով ներխուժեց Հայաստան` փորձելով գրավել Արտաշատ մայրաքաղաքը եւ հռչակվել Հայոց արքա: Սակայն նա դարձյալ ծանր պարտություն կրեց եւ այս անգամ ապաստանեց Պոմպեոսի մոտ: Վերջինս Ք.ա. 66թ., ջախջախելով Միհրդատ Զ-ին, զինակալեց Կապադովկիան, Պոնտոսը եւ Փոքր Հայքը, ապա Տիգրան Կրտսերի ուղեկցությամբ ներխուժեց Մեծ Հայք:

Տիգրան Մեծը, հաշվի առնելով, որ գտնվում է երկու հզոր տերությունների` Հռոմի եւ Պարթեւստանի հարձակման սպառնալիքի տակ, Ք.ա. 66 թ. Արտաշատում Պոմպեոսի հետ կնքեց հաշտության պայմանագիր, որով թեեւ հրաժարվեց նվաճված երկրների մեծ մասից, վճարեց հսկայական ռազմատուգանք, բայց պահպանեց Մեծ Հայքի ամբողջականությունը եւ անկախությունը:

Տիգրան Մեծը նաեւ պահպանեց «արքայից արքա» տիտղոսը: Արտաշատի պայմանագրով Հայաստանը հռչակելով «դաշնակից եւ բարեկամ» պետություն` Հռոմը շուտով Արեւելքում իր հիմնական նպատակը դարձրեց Պարթեւստանի նվաճումը:

Հռոմի արեւելյան քաղաքականությունը հակակշռելու եւ Մեծ Հայքի պետական ինքնուրույնությունը պահպանելու համար` Տիգրան Մեծը եւ նրա հաջորդներն այնուհետեւ վարում էին դրացի Պարթեւստանի հետ մերձեցման եւ ռազմաքաղաքական համագործակցության քաղաքականություն, որի սկիզբը դրվեց Ք.ա. 64 թ. կնքված հայ-պարթեւական դաշնագրով:

Տիգրան Մեծի գահակալության վերջին տասնամյակը անցավ խաղաղ:

1․Տրված գոյականներից կազմել ածականներ․

Հայ-, հույն, ռուս-, պարսիկ-, քուրդ-, աֆղան, աղվան, թաթար, չեխ, լեհ, լեզու, բեկոր, ժամանակ, կարգ, օր, գիր, բառ, բառարան, արքա, թագավոր, կյանք, ցեղ, պապ, հայր, մայր, հայրապետ, հեղինակ, անուն, քարոզիչ, թարգմանիչ, խոսակից, Մաշտոց, Դանիել, Երևան, Կովկաս, Տերյան, կիսամյակ, վեպ, բանաստեղծ, Ամանոր, անձրև, տարածք, գրաբար, բարբառ, ժարգոն:

Հայ- հայկական

հույն- հունական

ռուս- ռուսական

պարսիկ- պարսկական

քուրդ- քրդական

աֆղան- աֆղանական

աղվան- աղվանական

թաթար- թաթարական

չեխ- չեխական

լեհ- լեհական

լեզու- լեզվական

բեկոր- բեկորային

ժամանակ- ժամանակային

կարգ- կարգապահ

օր- օրական

գիր- գրական

բառ- բառային

բառարան- բառարանային

արքա- արքայական

թագավոր- թագավորական

կյանք- կենսական

ցեղ- ցեղային

պապ- պապական

հայր- հայրական

մայր- մայրական

հայրապետ- հայրապետական

հեղինակ- հեղինակային

անուն- անվանական

քարոզիչ- քարոզչական

թարգմանիչ- թարգմանչական

խոսակից- խոսակցական

Մաշտոց- մաշտոցյան

Դանիել- դանիելյան

Երևան- երևանյան

Կովկաս- կովկասյան

Տերյան- տերյանական

կիսամյակ- կիսամյակային

վեպ- վիպական

բանաստեղծ- բանաստեղծական

Ամանոր- ամանորյա

անձրև- անձրևային

տարածք- տարածքային

գրաբար- գրաբարյան

բարբառ- բարբառային

ժարգոն- ժարգոնային

2. Խմբավորել որակական և հարաբերական ածականները:

Քարաշեն, ուժեղ, կաղնեփայտե, ջահել, խոշոր, մռայլ, ազատ, դեղին, աղմուկոտ, ապերախտ, հայրական, գունավոր, տհաս, սիրելի, ժպտուն, ամառային, բարձրագույն, պողպատակուռ, երկաթյա, մայրենի, հոտավետ, կավաշեն, հրացանավոր, ծաղկավոր, ապաշնորհ, ավանդական, համեղ, գյուղական, թավշյա, ցողապատ, ազգային, յոթգլխանի:

Որակական- ուժեղ, ջահել, խոշոր, մռայլ, ազատ, դեղին, աղմկոտ, ապերախտ, սիրելի, բարձրագույն, համեղ, ապաշնորհ, տհաս, հոտավետ։

Հարաբերական- քարաշեն, կաղնեփայտե, հայրական, ժպտուն, ամառային, պողպատակուռ, երկաթյա, մայրենի, հոտավետ, կավաշեն, հրացանավոր, գունավոր, ծաղկավոր, ավանդական, գյուղական, թավշյա, ցողապատ, ազգային, յոթգլխանի:

Տիգրան Մեծ

Ք. ա. 95-70 թթ. Ընթացքում ընդամենը քառորդ դարում, Տիգրան Մեծը ստեղծեց հզոր մի աշխարհակալություն: Նրա տերության սահմանները և ազդեցության ոլորտները ձգվում էին Եգիպտոսից ու Միջերկրական ծովից մինչև Հնդկաստան, Կովկասյան լեռներից և կասպից ծովից մինչև Պարսից ծոց և Հնդկական օվկիանոս: Հայոց տերությունը՝ գերիշխանության ներքո գտնվող երկրներով և քաղաքական ազդեցության ոլորտներով հանդերձ, կազմում էր շուրջ 3 միլիոն քառ. կմ տարածք: Այսինքն՝ 10 անգամ ավելի մեծքան բուն Մեծ Հայքի թագավորությունը: Եվս երկու քաղաք Տիգրան Բ-ն հիմնադրել է Մարաստանում և Գողթն գավառում (ներկայիս Նախիջևանի տարածքում)՝ այն կոչելով «Տիգրանավան»։ Նորաստեղծ քաղաքները և Հայքի մյուս քաղաքները բնակեցնելու համար հայոց գահակալը բռնագաղթեցնում է նվաճված տարածքների բնակչության մի մասին․ միայն Կապադովկիայից Հայաստան է տեղափոխվում 300, իսկ Կիլիկիայի միջերկրածովյան 12 քաղաքներից՝ 100 հազար մարդ։ Տիգրանակերտը հիմնադրվեց Աղձնիք նահանգում՝ Տիգրիս գետի ձախ ափին, այն հիմնադրվել է 70-ական թվականներին: Մայրաքաղաքը բնակեցնելու նպատակով Տիգրան մեծը նվաճած երկրների բնակչությանը բռնագաղթեցրեց Հայաստան: Այսպիսով Կապադովկիայից տեղափոխվեց 300 000 մարդ, իսկ Կիլիկիայի 12 քաղաքներից 100 000 մարդ: Այդ ամբողջ բնակչությունը չի տեղավորում Տիգրանակերտում նաև Արտաշատում, Արմավիրում, Երվանդաշատում:

Առակ տղայի և ծառի մասին /վերլուծություն/

Սա պատմություն է բոլորի համար: Ծառը նման է մեր ծնողներին: Երբ մենք փոքր ենք, մենք սիրում ենք խաղալ, վազել նրանց շուրջ: Բայց երբ մեծանում ենք, մենք թողնում ենք նրանց և գալիս ենք միայն այն ժամանակ, երբ ինչ-որ բանի կարիքն ունենք կամ դժբախտության մեջ ենք: Բայց մեր ծնողները միշտ տեղում են և պատրաստ տալու մեզ այն, ինչ նրանք ունեն, միայն թե մեզ երջանիկ տեսնեն: Ամենակարևորը պետք է շնորհակալ լինել դիմացինի օգնությունից։

Армения — Страна камней — Карастан

На камне родился армянин, на камне жил, камень положил на камень, поднялся на камни, поднял камни. В камнях вырос ребенок, играл камнем, узнал камень, укрепился как камень», — Рафаэль Исраелян, 1982 г

Армению многие называют » Карастаном» — страной камня, кара. КАР — исконно армянское слово и означает камень (Гр. Ачарян).

Армянское нагорье является древней территорией образованной в следствии извержения вулкана. Здесь в огромных количествах встречаются почти все виды каменных пород. Предки армян с древнейших времен, проживая в каменистой стране, использовали камень почти во всех областях деятельности.

«Много разных камней в Армении, но здесь почти не найдешь неграмотных камней. Осторожно ступай по этой земле, осторожно обращайся с каждым камнем, хоть с виду грубым и рябым, покрытым мхом и лишайником.

Армянское нагорье является древней территорией образованной в следствии извержения вулкана. Здесь в огромных количествах встречаются почти все виды каменных пород. Предки армян с древнейших времен, проживая в каменистой стране, использовали камень почти во всех областях деятельности.

«Много разных камней в Армении, но здесь почти не найдешь неграмотных камней. Осторожно ступай по этой земле, осторожно обращайся с каждым камнем, хоть с виду грубым и рябым, покрытым мхом и лишайником.

Осторожно — потому что стоит соскрести кусочек мха, и на каждом из них увидишь то рисунок первобытного человека, то клинопись времен Ванского царства или более раннего периода например: арамейскую, хеттскую, халдейскую.

На камнях также можно встретить много орнаментов или барельефов, а начиная с конца IV века, на камнях появились крепкие и выносливые буквы — похожие на железные скобы, которые неотделимы от этих камней уже более 1600 лет.

Камни эти не просто грамотны — на них наша подпись, они наши… На каждом из них есть печать самобытности нашего народа… (Геворг Эмин, 1979 г.).

Армянские имена в основе которых корни КАР и КИР:Карапет (означает лидер, впереди идущий, открывающий дорогу, путь), Киракос, Корьюн, Карен, Каро, Каруш, Крпе, Крпо, Кармен, Карик, Карине, Карпис (греч. karpos, что означает плод), Закар.

Умные, мудрые руководители возводили города и поселения, строили дороги и дворцы, храмы и водохранилища, каналы и крепости. КАРНАК означает комплекс храмов. В основе понятия крепость (крепкий) лежит свойство камня.

Разве можно строить крепость без камня? Многие географические названия древних армянских городов включают в себе корень КАР: Карби, Корчег, Карчаван , область Пайтакаран (1785 г. до н. э.), Тайоц — Кар, Арцвакар, область Корчайк (30 г. до н. э.), Карамлуг, Карин (1785 г. до н. э.), Карири (1785 г. до н. э.), Карс, Каркемиш (1785 г. до н. э.), Кар-Сипар (840 гг. до н. э.), Кармрашен, Кордрик, Кордук, Тейшебаини (Кармир-Блур), Арабкир, Караклис.

Следует отметить, что древним городам давались названия, состоящие из имени строителя с окончанием КЕРТ: Машкерт, Цолакерт, Тигранакерт, Бакуракерт, Варданакерт, Махкерт, Артакатнакерт, Хунаракерт, Нпркерт, Маназкерт. Районы вокруг этих городов славились добычей камня, наличием разнообразного строительного материала

Характерно, что некоторые из них строились на берегу рек, например, Куры, Аракса и Евфрата. Как для градостроительства перевозить камни на большие расстояния? Очевидно, лучший способ грузить их на корабли или плоты и плыть по рекам, озерам и морям. Первые корабли строили с этой целью.

Древние вавилоняне не знали строительные свойства камней (кирпичей), но умели их обжигать. А где они этому научились? Из соседних с Междуречьем стран где много камней, которые есть только на Армянском нагорье и в Египте.

Отрывок из книги «Каменная летопись цивилизации», Григория Ваганяна и Вагана Ваганяна

____________________________________________________________________________________________

ГЛАГОЛ.   ВИДЫ ГЛАГОЛА, СПРЯЖЕНИЯ

Глагол – часть речи, которая обозначает действие или состояние предмета и отвечает на вопросы что де́лать? , что сде́лать? Глагол в предложении — сказуемое.

Глагол имеет начальную форму, которая называется неопределенной формой глагола (или инфинитивом):

идти́, нести́, гуля́ть , благодари́ть, бере́чь , печь , занима́ться , тренирова́ться

Неопределённая форма имеет окончания —ть, -ти, -чь.

Эта форма не показывает ни времени, ни числа, ни лица, ни рода.Глаголы бывают совершенного и несовершенного вида. Глаголы несовершенного  вида отвечают на вопрос «Что делать?» Пример: видеть, злиться, обходить, мечтать… 

а совершенного — на вопрос «Что сделать?» Пример: увидеть, разозлиться, обойти, замечтаться.

Глаголы изменяются по временам: бывают в форме настоящего, прошедшего или будущего времени.

Спряжение — это изменение глагола в настоящем и будущем времени по лицам и числам.

Спряжение глагола определяется по ударному личному окончанию.

К 1-му спряжению относятся глаголы с окончаниями —ешь(-ёшь), —ет(-ёт), —ем(-ём), —ете(-ёте), —ут(-ют):Пример: поёшь, поёт, поём, поёте, поют. Глаголы 2-го спряжения имеют окончания: —ишь, —ит, —им, —ите, —ат(-ят): 

677af8edfcece6688897638c7bfe19f4

Если личное окончание глагола безударное, спряжение определяется по неопределённой форме глагола.

Если неопределённая форма глагола оканчивается на -ить, то они относятся ко 2-ому спряжению, например:

пилить — пилит, пилят

просить — просит, просят

Глаголами-исключениями, оканчивающимися на -ить, но относящимися к 1-ому спряжению, являются брить и стелить:

брить — бреет, бреют

стелить — стелет, стелют

Глаголы в неопределённой форме, имеющие любые окончания, кроме -ить, относятся к 1-ому спряжению, например:

нести — несёт, несут

играть — играет, играют

Но есть 11 глаголов-исключений, которые не заканчиваются на -ить, но относятся ко 2-ому спряжению:

гнать
держать
дышать
обидеть
слышать
видеть
ненавидеть
смотреть
вертеть
зависеть
терпеть

Задание 1.   Интерактивный ресурс. Тест   

Задание 2. Используя приставки, образуйте от глаголов несовершенного вида глаголы совершенного вида:  верить(н.в.) — поверить(с.в.) .

Чувствовать, ужинать, делить, вязать, прятать ,возить, шить, стараться, таять, верить, видеть, делать, шутить ,чертить ,тонуть ,гасить, учиться ,брать, пугаться, мучить, помнить, желать, гордиться, готовить.

Задание 3. От глаголов совершенного вида с помощью суффиксов образовать глаголы несовершенного вида :успеть (с.в.) –успевать(н.в.).

Открыть, завоевать, доказать, вылечить, выдержать ,воспитать, сложить, взвесить, учесть, указать, спросить , сплотить, достать, вытолкнуть.

Задание 4. К неопределенной форме глаголов подобрать видовую пару. От каждого из глаголов образовать форму 1-го лица единственного числа, обозначить вид : повторять-повторяю(н.в.);повторить-повторю(с.в.)

Прибыть, заходить, брать, войти ,вынуть ,сдать, узнать ,восстать, вскрыть, передать, добыть, заболевать, овладеть, отдать, привлекать, исполнить, развивать , лечь, исчезать, изобрести, избегать, догонять, выйти ,двигать, уточнить, уничтожить, ошибиться, напрячь ,лишать, наносить, ударяться, повторить, публиковать, принести.

Задание 5.  Составить предложения с глаголами, видовые пары которых имеют разные корни , определить вид.

Готовить (сказать ), взять (брать ), класть (положить ), поймать (ловить ), садиться (сесть ), ложиться (лечь ), стать (становиться ), находить ( найти )