Ժամկետ։ Սեպտեմբերից-հունվար
Նպատակը։ Ծանոթացնել մարդկանց ծրագրավորման լեզուների հետ։
Բովանդակություն
- Ներածություն
- Ասսեմբլեր ծրագրավորման լեզվի մասին
- Երկրորդ կարգի ծրագրավորման լեզուներ
- Բարձր կարգի ծրագրավորման լեզուներ
- Ծրագրավորման լեզուների անվանումներ
- Շուկայում պահանջվող լեզուներ
- Ծրագրավորողի մասնագիտության մասին
- Եզրակացություն
Ներածություն
Հետազոտական աշխատանքում ներկայացնում եմ ծրագրավուման լեզուները։ Ընտրել եմ այս թեման, քանի որ ծրագրավորում ինձ հետաքրքիր է և ես ուզում եմ, որ նրա մասին բոլորը ավելի շատ իմանան։ Ծրագրավորման լեզուներին տիրապետելը օգնում է պահանջված մասնագիտություն ձեռք բերել, թույլ է տալիս խնդիրների լուծմանը մոտենալ տարբեր տեսանկյուններից, ինչը շատ կարևոր է 21-րդ դարում։Ժամանակակից աշխարհում ծրագրավորման լեզուների իմացությունը դառնում է ավելի ու ավելի տարածված մասնագիտություն: Առանց ծրագրավորման հմտությունների դժվարանում են կառավարել բազմաթիվ ոլորտներում, ինչպիսիք են տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, ծրագրային ապահովման մշակումը, գիտական հետազոտությունները, ֆինանսները և շատ այլ ոլորտներ:
Ասսեմբլեր ծրագրավորման լեզվի մասին
Իմ պրոեկտը սկսելուց առաջ ես կցանկանամ պատմել, թե ինչ է ասսեմբելրը, քանի որ ոչ բոլորը գիտան դրա մասին։
Ասսեմբլերը ցածր մակարդակի ծրագրավորման լեզու է։ Ասսեմբլերը թույլ է տալիս գրել կարճ և արագ կատարվող ծրագրեր, մեծ մասամբ ասսեմբլերով գրվում են այնպիսի ծրագրեր, որոնք ապահովում են մեքենայական մասի արդյունավետությունը։
Ասսեմբլեր ծրագրավորման լեզվով աշխատում է համակարգչի BIOS համակարգը։ Խոսել բիոսի մասին, ինչ է, ինչի համար է պետք, առաջ համակարգիչները միայն բիոսով էին աշխատում, նման աշխատանքի առավելություններն ու թերությունները։
Առավելությունները
- Ասսեմբլեր լեզուն թույլ է տալիս գրել ամեաարագ և փոքր ծրագիր, որը ընդհանրապես հնարավոր է գրել տվյալ պրոցեսորի համար։
- Ասսեմբլեր լեզվի օգնությամբ ստեղծվում են մեքենայից կախված ենթածրագրեր նախաթարգմանիչի համար։
- Ասսեմբլեր լեզուն օգտագործվում է BIOS-ի համար հանգույցներ ստեղծելիս։
- Ասսեմբլեր լեզուն շատ հաճախ օգտագործվում է սարքերի դրայվերների ստեղծման ժամանակ։
Թերությունները
- Ասսեմբլերը ցածր մակարդակի ծրագրավորման լեզու է, ուստի նրանով գրված ծրագրերը ավելի բարդ են ընթերցվում և դժվար է հասկանալ, քան բարձր մակարդակի ծրագրավորման լեզվով գրված ծրագրերը։
- Ծրագիրը կազմված է շատ «փոքր» տարրերից՝ մեքենայական հրամաններից, որոնք բարդեցնում են ծրագրավորման գործընթացը, հաճախացնում սխալվելու հավանականությունը։
- Բացակայում է ծրագրի տեղափոխության հնարավորությունը մի համակարգչից դեպի այլ համակարգիչ։
Ինչքանո՞վ է արդարացված մինչև հիմա ասսեմբլերով ծրագրավորումը, ինչու՞ են դեռ օգտագործում, արդյո՞ք հնարավոր չէ փոխարինել այլ լեզվով և ինչու՞։
Եթե, որպես ծրագրավորման լեզվի առաջին սերունդ համարենք մեքենայական կոդը, ապա ասսեմբլեր լեզուն կարելի է համարել ծրագրավորման լեզուների երկրորդ սերունդ։ Ասսեմբլեր լեզվի մի շարք թերությունները բերեցին ծրագրավորման լեզուների երրորդ սերնդի առաջացմանը, որոնք կոչվեցին բարձր մակարդակի ծրագրավորման լեզուներ։ Հենց բարձր մակարդակի ծրագրավորման լեզուները և իրենց ժառանգներն են, որ հիմնականում օգտագործվում են ներկայիս ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների արդյունաբերությունում։
Ասսեմբլեր լեզվով գրվում են ծրագրեր կամ ծրագրի հատվածներ այն դեպքում, երբ հատկապես խիստ անհրաժեշտ է արագագործությունը։ Սա է հիմնական պատճառը, որ լեզուն դեռ կիրառվում է։
Հրամանների համակարգ Ասսամբլեր ծրագրավորման լեզվում
Ասսեմբլեր լեզվում հրամանների համակարգը բաժանվում է հետևյալ հիմնական խմբերի՝
- Տվյալների տեղափոխման հրամաններ (
mov
,push
և այլն) - Թվաբանական հրամաններ (
add
,inc
և այլն) - Տրամաբանական հրամաններ (
or
,and
և այլն) - Ղեկավարությունը փոխանցող հրամաններ (
jmp
,loop
և այլն) - Ընդհատման հրամաններ (
int
և այլն)
Կոդի օրինակ
Երկրորդ կարգի ծրագրավորման լեզուներ
Ասամբլեային լեզուները ծրագրավորման լեզուների միակ տեսակն են, որը պատկանում է երկրորդ մակարդակի ծրագրավորման լեզուների կատեգորիային:
1.FORTRAN Ասամբլեային լեզու (FAL). Ասամբլեայի լեզու է, որը հատուկ նախագծված է FORTRAN ծրագրերի համար, որն ապահովում է ավելի կառուցվածքային մոտեցում ասամբլի լեզվով ծրագրավորման համար: Այն թույլ է տալիս հիշողության և ռեգիստրների անմիջական մանիպուլյացիա՝ դարձնելով այն պիտանի FORTRAN-ի կատարողականի համար, կարևոր հավելվածների համար:
2.IBM Assembler Language (BAL). IBM-ի հիմնական համակարգիչների հավաքման լեզուն է, որը լայնորեն օգտագործվում է համակարգի ծրագրավորման և կատարողականի համար կարևոր հավելվածներում: Այն առաջարկում է հզոր հնարավորություններ՝ կառավարելու հիշողությունը, ռեգիստրները և մուտք/ելք գործողությունները:
3.MASM (Microsoft Macro Assembler)․ հավաքման լեզու է, որը մշակվել է Microsoft-ի կողմից x86 և x64 ճարտարապետությունների համար: Այն հայտնի է մակրոների, պայմանական հավաքման և առաջադեմ հասցեավորման ռեժիմների աջակցությամբ:
4.TASM (Turbo Assembler)․ հավաքման լեզու է, որը մշակվել է Borland-ի կողմից x86 և x64 ճարտարապետությունների համար: Այն հանրաճանաչ ընտրություն է սարքի դրայվերների, ցածր մակարդակի համակարգի ծրագրային ապահովման և կատարողականի օպտիմալացված կոդ գրելու համար:
5.NASM (Netwide Assembler). դյուրակիր հավաքման լեզու է, որը կարող է օգտագործվել տարբեր ճարտարապետությունների համար, ներառյալ x86, x64, ARM և MIPS: Այն հայտնի է իր միջպլատֆորմային համատեղելիությամբ և տարբեր գործառույթների աջակցությամբ, ինչպիսիք են մակրոները և պայմանական հավաքումը:
6.GAS (GNU Assembler). GNU Compiler Collection-ի (GCC) մի մասն է, GAS-ը շարժական հավաքման լեզու է, որն աջակցում է տարբեր ճարտարապետությունների, ներառյալ x86, x64, ARM և MIPS: Այն հայտնի է իր ճկունությամբ և GNU-ի այլ գործիքների հետ համատեղելիությամբ:
7.HLA (Hewlett-Packard Assembler)․ PA-RISC ճարտարապետությունների համար հավաքման լեզու է մշակված Hewlett-Packard-ի կողմից: Այն ապահովում է հզոր առանձնահատկություններ՝ հիշողության, ռեգիստրների և մուտքի/ելքի գործողությունների կառավարման համար:
8.Motorola Assembly Language (M68k). Մոտորոլայի 68000 սերիայի պրոցեսորների հավաքման լեզու: Այն լայնորեն օգտագործվում էր ներկառուցված համակարգերում և վաղ անհատական համակարգիչներում:
9.Z80 Assembly Language. Z80 միկրոպրոցեսորի հավաքման լեզու, որն օգտագործվում էր տարբեր տնային համակարգիչներում, խաղային վահանակներում և ներկառուցված համակարգերում:
Բարձր կարգի ծրագրավորման լեզուներ
1.Python․ Ընդհանուր նշանակության ծրագրավորման լեզու է, որը հայտնի է իր պարզությամբ, ընթեռնելիությամբ և գրադարանների ու գործիքների լայն տեսականիով: Այն լայնորեն օգտագործվում է վեբ ծրագրավորման, տվյալագիտության, մեքենայական ուսուցման և գիտական հաշվարկների համար:
2.Java. Բազմակողմանի և օբյեկտին ուղղված ծրագրավորման լեզու է, որը հայտնի է իր միջպլատֆորմային համատեղելիությամբ և կայունությամբ: Այն լայնորեն օգտագործվում է ձեռնարկատիրական ծրագրերի, վեբ ծրագրավորման, բջջային հավելվածների մշակման և ներկառուցված համակարգերի համար:
3.JavaScript. Սկրիպտավորման լեզու է, որը հիմնականում օգտագործվում է վեբ մշակման և front-end ծրագրավորման համար: Այն նաև օգտագործվում է սերվերի կողմից ծրագրավորման համար JavaScript շրջանակներով, ինչպիսին է Node.js-ը:
4.C/C++. Հզոր և արդյունավետ ծրագրավորման լեզուներ են, որոնք ապահովում են ուղղակի ապարատային կառավարում և ցածր մակարդակի հիշողության կառավարում: Դրանք լայնորեն օգտագործվում են համակարգի ծրագրավորման, օպերացիոն համակարգերի մշակման, խաղերի մշակման և կատարողականի համար կարևոր հավելվածների համար:
5.C#. Microsoft-ի կողմից մշակված ընդհանուր նշանակության ծրագրավորման լեզու է: Այն հայտնի է իր օբյեկտի վրա հիմնված մոտեցմամբ, ուժեղ մուտքագրումներով և Microsoft-ի .NET շրջանակի հետ ինտեգրմամբ:
6.PHP. Սկրիպտավորման լեզու է, որը հիմնականում օգտագործվում է վեբ կայքերի մշակման համար, հատկապես սերվերի կողմից գրելու համար: Այն հայտնի է իր հեշտ օգտագործման և վեբ ծրագրավորման շրջանակներում լայն կիրառումով:
7.R․ Ծրագրավորման լեզու է, որը հատուկ նախագծված է վիճակագրական հաշվարկների և տվյալների վերլուծության համար: Այն լայնորեն օգտագործվում է ակադեմիայում, արդյունաբերության մեջ և հետազոտություններում տվյալների գիտության, մեքենայական ուսուցման և վիճակագրական մոդելավորման համար:
8.Kotlin. JetBrains-ի կողմից մշակված ժամանակակից և հակիրճ ծրագրավորման լեզու է: Այն հայտնի է Java-ի հետ իր փոխգործունակությամբ, անվտանգության առանձնահատկություններով և Android հավելվածներ մշակելու համար հարմարությամբ:
9.Swift․ Ծրագրավորման լեզու է, որն օգտագործվում է iOS, macOS, watchOS և tvOS հավելվածներ մշակելու համար: Այն հայտնի է իր ժամանակակից շարահյուսությամբ, անվտանգության առանձնահատկություններով և զարգացման հզոր գործիքներով:
10.Go. Google-ի կողմից մշակված միաժամանակյա ծրագրավորման լեզու է: Այն հայտնի է իր պարզությամբ, կատարողականությամբ և օգտագործման հեշտությամբ՝ բաշխված համակարգերի և ցանցային հավելվածների կառուցման համար:
Ծրագրավորման լեզուների անվանումներ
Ընդհանուր նշանակության ծրագրավորման լեզուներ.
- Python
- Java
- C
- C++
- JavaScript
- C#
- PHP
- Go
- Kotlin
- Swift
- Ruby
- Rust
- Haskell
Վեբ մշակման ծրագրավորման լեզուներ.
- Front-end լեզուները: HTML, CSS, JavaScript
- Back-end լեզուները: Python, Java, PHP, Ruby, JavaScript (Node.js)
- Full-stack լեզուները: JavaScript (React, Angular, Vue), TypeScript
Տվյալների գիտություն և մեքենայական ուսուցման ծրագրավորման լեզուներ.
- Python
- R
- Julia
- MATLAB
- SAS
Բջջային հավելվածների մշակման ծրագրավորման լեզուներ.
- Android-ի բնիկ զարգացում: Java, Kotlin
- iOS-ի բնիկ զարգացում: Swift
- Բջջային հավելվածների բազմպլատֆորմային մշակում: Flutter, React Native, Xamarin
Խաղերի մշակման ծրագրավորման լեզուներ.
- C++
- C# (Unity)
- Java (Android խաղեր)
- JavaScript (HTML5 խաղեր)
- Scratch
Ներկառուցված համակարգերի ծրագրավորման լեզուներ.
- C
- C++
- Assembly լեզուն
Ծրագրավորման այլ լեզուներ՝ հատուկ նիշերով.
- SQL (տվյալների բազայի կառավարում)
- Prolog (տրամաբանական ծրագրավորում)
- Lisp (ֆունկցիոնալ ծրագրավորում)
- Erlang (համաժամանակյա ուղղվածությամբ ծրագրավորում)
Շուկայում պահանջվող լեզուներ
- Python
- JavaScript
- Java
- C/C++
- TypeScript
- Go
- Kotlin
- Swift
- PHP
- R
Ծրագրավորողի մասնագիտության մասին
Ո՞վ է ծրագրավորողը
Անձ, ով ստեղծում է համակարգչային ծրագրեր, կայքեր, վեբ ծառայություններ և բջջային հավելվածներ՝ օգտագործելով ծրագրավորման լեզուները՝ Python, C, C++, Go, Java, JS, Swift և այլն: Ծրագրավորողը թիմում աշխատում է այլ ծրագրավորողների և դիզայներների հետ՝ նախագծելու հավելվածի կամ ծրագրաշարի յուրաքանչյուր մաս, այնուհետև որոշելու, թե ինչպես են նրանք աշխատելու միասին:
Ի՞նչ է անում
Ծրագրավորման լեզուներով կոդ է գրում կայքերի, ծրագրերի, արհեստական ինտելեկտի, օպերացիոն համակարգերի համար։
Ինչպիսի՞ ապագա ունի
Ծրագրավորողները դեռ երկար ժամանակ կպահանջվեն, քանի որ կան ծրագրավորման տարբեր ճյուղեր, որոնցից մեկն էլ արհեստական ինտելեկտն է, որը պետք է անընդհատ վերապատրաստվի և կատարելագործվի, ինչպես նաև պետք է ուղղվեն դրա սխալները և թերությունները շտկվեն։
Եզրակացություն
Եզրակացնելով ասեմ, որ ծրագրավորումը ապագայում շատ կարևոր դեր կունենա մեր կյանքում։ Կարծում եմ՝ ապագայում ծրագրավորումը կլինի սովորական դպրոցական առարկաների մակարդակի մի բան և բոլորը դա կիմանան։ Իսկ հիմա մենք պետք է ուսումնասիրենք այն, որպեսզի հետագայում մեզ համար ավելի հեշտ լինի հարմարվել արագ փոփոխություններին։Այսօր հատկապես կարևոր է սկսել ծրագրավորում սովորելը, քանի որ դա մեզ թույլ կտա ավելի հեշտությամբ հարմարվել արագ փոփոխվող տեխնոլոգիաներին: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների աշխարհը զարգանում է անհավատալի արագությամբ, և մեր ժամանակակից հասարակության մեջ հաջողակ լինելու համար անհրաժեշտ է ունենալ ծրագրավորման տարրական հմտություններ։ Նրանք կօգնեն մեզ ավելի լավ հասկանալ մեզ շրջապատող աշխարհը, բարելավել մեր աշխատանքի որակը և իրականացնել մեր սեփական գաղափարներն ու նախագծերը: