Month: October 2021

արգացման փուլերը և մակարդակը

Մարդու տնտեսական գործունեությունն այժմ բազմաբնույթ է, այսինքն` ներառում է մի շարք բնագավառներ: Տնտեսական գործունեության գերնպատակը մարդկանց նյութական եւ հոգեւոր պահանջմունքների բավարարումն է:Յուրաքանչյուր երկրում դարերի ընթացքում (պատմականորեն) ձեւավորվում է մարդկանց գործունեության բնագավառների յուրահատուկ համակարգ («հավաքածու»), որը պայ-մանավորված է տվյալ երկրի բնական պայմաններով ու ռեսուրսներով, ինչպես նաեւ աշխարհագրական դիրքով, աշխատանքային ռեսուրսների մասնագիտական հմտություններով եւ այլ գործոններով:Տվյալ երկրում մարդկային գործունեության բնագավառների պատմականորեն ձեւավորված համակարգը կոչվում է ազգային տնտեսություն: Ժամանակի ընթացքում ազգային տնտեսությունները կրում են եւ՛ քանակական, եւ՛ որա-կական փոփոխություններ: քանակական փոփոխությունը երկրի արտադրության եւ ծառայու-թյունների ծավալի մեծացումը կամ փոքրացումն է, իսկ որակական փոփոխությունը տնտե-սության ճյուղային կառուցվածքի փոփոխությունն է, այսինքն` առանձին ճյուղերի մասնա-բաժինների փոփոխությունը` դրանցից յուրաքանչյուրի աճի արագացման կամ դանդաղեցման հետեւանքով, ինչպես նաեւ` կառուցվածքի բարդացումը` նոր ճյուղերի ձեւավորման հետեւանքով: Փոփոխությունների գործընթացը տարբեր երկրներում ընթանում է տարբեր արագությամբ, եւ այդ պատճառով աշխարհի բոլոր երկրների ազգային տնտեսությունները հայտնվում են «տնտեսական հասունության» զանազան աստիճաններում` փուլերում:Ամենավաղ ժամանակներում բոլոր երկրների տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսություննէր: Երկրի տնտեսական (հասարակական) զարգացման այդ փուլն անվանվում է գյուղա-տնտեսական (ագրարային), իսկ արդյունաբերության առնչությամբ` մինչարդյունաբերական:Թեպետ ներկայումս աշխարհի երկրների մեծ մասն արդեն թեւակոխել է տնտեսական զարգացման բարձր փուլեր, բայց կան երկրներ, որոնց տնտեսությունը դեռեւս մինչար-դյունաբերական փուլում է: Դրանք նախկին գաղութային այն երկրներն են, որոնք չունեն արդյունաբերական բուռն զարգացման հնարավորություններ: Այդ երկրների համախառն ազգային եկամտի1 մեջ մեծ է գյուղատնտեսության բաժինը` կազմելով 30–45%, իսկ Սոմալիում` նույնիսկ 65% (գծապատկեր 20):Տնտեսական զարգացման միջին մակարդակն արդյունաբերական` ինդուստրիալ փուլն է, որը բնորոշ է որոշ զարգացած երկրների (օրինակ` Բրազիլիային), ինչպես նաեւ` նախկին սոցիալիստական (անցումային տնտեսությամբ) երկրներին: Դրանց տնտեսության առաջատար ճյուղը մշակող արդյունաբերությունն է (գծապատկեր 20):Վերջին տասնամյակներում արդյունաբերական երկրների թիվն աստիճանաբար ավելա-նում է2:Տնտեսական զարգացման ամենաբարձր աստիճանի վրա են հետարդյունաբերական երկրները: Այդ երկրներում արդյունաբերությունն ու գյուղատնտեսությունն առավել չափով են մեքենայացված, ավտոմատացված, էլեկտրոնացված, ինչի հետեւանքով ազատված աշխատուժն իր ներդրումն է գտնում սպասարկման ոլորտում: Համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) մեջ 1 Համախառն ազգային եկամուտը` ՀԱԵ, բնակչության սպառած ապրանքների ու ծառայությունների արժեքն է (առանց հումքի, նյութերի, վառելիքի ծախսերի):2 Որոշ ժամանակ առաջ այդ երկրներին ավելացել են «նոր ինդուստրիալ երկրներ» (Կորեայի Հանրապետությունը, Հոնկոնգը, Թայվանը եւ Սինգապուրը), իսկ վերջերս նաեւ` «երկրորդ սերնդի» կամ «երկրորդ ալիքի» նոր ինդուստրիալ երկրները (օրինակ` Բրազիլիան, Մեքսիկան, Մալայզիան, Թուրքիան):սպասարկման ոլորտի ճյուղերի բաժինը հասնում եւ նույնիսկ գերազանցում է 50%-ը:Հետարդյունաբերական երկրների արդյունաբերության մեջ գերակշռում է մշակող, հատկապես գիտատեխնիկական առաջընթաց ապահովող ճյուղերի` էլեկտրոնային եւ ավիահրթիռատիեզերական մեքենաշինության, ատոմային էներգիայի, քիմիական համալիրի նորագույն ճյուղերի բաժինը:Ազգային տնտեսությունների զարգացման մակարդակըԱվանդաբար ընդունված է եղել երկրի տնտեսական զարգացման մակարդակը բնութագրող համընդհանուր ցուցանիշ համարել բնակչության մեկ շնչին հասնող տարեկան համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ): Սակայն ներկայումս այդ ցուցանիշն այլեւս համակողմանիորեն չի արտահայտում երկրի ընդհանուր զարգացման մակարդակը, քանի որ վերջին տասնամ-յակներում նավթ արտահանող որոշ երկրներում ՀՆԱ-ն գերազանցել է իրականում զարգացած երկրներինը: Չնայած այս փաստին` ամենեւին չի կարելի դրանից հետեւություն անել, թե իբր օրինակ` Քաթարն ավելի զարգացած երկիր է, քան Ֆրանսիան, Իտալիան կամ Իսպանիան: Մեկ շնչի հաշվով մեծ ՀՆԱ-ն Քաթարում ստացվում է նավթային պաշարների շահագործման շնորհիվ, որոնք բնության «ընծա» են եւ ոչ թե իրական զարգացման արդյունք հանդիսացող այնպիսի ճյուղերում, ինչպիսիք են, օրինակ` ավտոմոբիլաշինությունն ու ինքնաթիռաշինությունը Ֆրանսիայում:Այժմ երկրների ընդհանուր զարգացման մակարդակի գնահատման ցուցանիշում մարդկանց ֆինանսական բարեկեցության հետ միաժամանակ հաշվարկում են նաեւ նրանց կյանքի տեւողությունը եւ գրագիտության աստիճանը («կյանքի որակը»): Այդ բոլոր ցուցանիշները բնութագրում են մարդկային զարգացման համաթիվը: Այս առումով աշխարհի ամենազարգացած երկրներից են Նորվեգիան, Շվեդիան, Ավստրալիան: Հայաստանի Հանրապետությունը վերջին տարիներին 80-րդ տեղում է:տնտեսության ճյուղային եւ տարածքային կառուցվածքըԱզգային, առավել եւս` համաշխարհային տնտեսությունը բարդ համակարգ է, որը կարելի է ուսումնասիրել ճյուղային, սոցիալական, տարածքային կամ տեխնոլոգիական կառուցվածքի տեսանկյունից: Տնտեսական եւ սոցիալական աշխարհագրության համար առավել հետաքրքիր է տնտեսության ճյուղային եւ տարածքային կառուցվածքի ուսումնասիրությունը:Նյութական արտադրության ոլորտում ներգրավվում են այն ճյուղերը, որոնց գործունեության արդյունքը նյութական է (օրինակ` մեքենա, կոշիկ, ցորեն եւ այլն): Նյութական արտադրության ոլորտի ճյուղերն են արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսությունը, բեռնատար տրանսպորտը, շինարարությունը, արդյունաբերությանը սպասարկող կապը (արդյունա-բերական կապը) (գծապատկեր 21):Ոչ արտադրական ոլորտի ճյուղերի գործունեության արդյունքը բնակչությանը մատուցվող բազմաբնույթ ծառայություններն են: Այդ ծառայություններից են բնակչությանը սպասարկող կապը, ուղեւորատար տրանսպորտը, առողջապահությունը, կրթությունը, սոցիալական ապա-հովությունը, մշակույթը, գիտությունը, կառավարումը եւ համանման այլ գործունեություններ:

Տնտեսության տարածքային կառուցվածքը

Ազգային (նաեւ համաշխարհային) տնտեսությունը համակողմանիորեն բնութագրելու համար բավարար չէ միայն ճյուղային կառուցվածքի ուսումնասիրությունը: Դրա հետ մեկտեղ` անհրաժեշտ է ուսումնասիրել նաեւ տնտեսության տարածքային կառուցվածքը: Վերջինս մեկ ամբողջություն հանդիսացող տնտեսության բաժանումն է փոխադարձաբար միմյանց հետ կապված մասնագիտացված տարածքային մասերի: Դրանցից են տնտեսական շրջաններն ու տնտեսական գոտիները, արդյունաբերական շրջանները, քաղաքային ագլոմերացիաները, տրանսպորտային հիմնական մայրուղիները, բնակչության հանգստի եւ զբոսաշրջության գոտիները:Պետությունների վարած տնտեսական քաղաքականության շնորհիվ` ժամանակի ընթացքում երկրի տնտեսության տարածքային կառուցվածքը, ճյուղային կառուցվածքի նման եւս փոփոխվում է: Հասկանալի է, որ դրանով հանդերձ փոփոխվում է նաեւ տնտեսության տարածքային կառուցվածքը:Զարգացած երկրների տնտեսության տարածքային կառուցվածքն ավելի «հասուն» է, քան նոր զարգացող երկրներինը: Չնայած այդ հանգամանքին` զարգացած երկրներում էլ գոյություն ունեն տարածքային կառուցվածքի տարբերություններ: Դրանք պայմանավորված են բնական պայմանների բազմազանությամբ, բնական ռեսուրսների անհավասարաչափ տարածքային բաշխմամբ, բնակչության անհավասարաչափ տարաբնակեցմամբ, տնտեսական յուրացման վաղեմությամբ եւ այլ պատճառներով:Մեծ տարածք եւ բազմազան բնական պայմաններ ունեցող զարգացած երկրներում էլ կարելի է հանդիպել բարձր զարգացած շրջանների, արդյունաբերական շրջանների, գյուղատնտեսական շրջանների, նոր յուրացվող շրջանների եւ դրանց կողքին` թույլ զարգացած ծայրամասային շրջանների:բարձր զարգացած շրջաններից են, օրինակ, Կալիֆորնիան` ԱՄՆ-ում, Իտալիայի հյուսիսը, Հռենոս-Ռուրի շրջանը` Գերմանիայում: Արդյունաբերական շրջաններից են, օրինակ, Դոնբա-սը` Ուկրաինայում եւ Ռուսաստանում, Ուրալը` Ռուսաստանում: Գյուղատնտեսական շրջաննե-րից են, օրինակ, Սիցիլիան` Իտալիայում, Պոմերանիան` Գեմանիայում: Նոր յուրացվող շրջաններից են` Ամազոնիան` Բրազիլիայում, Ալյասկան` ԱՄՆում, Սիբիրը` Ռուսաստանում: Թույլ զարգացած ծայրամասային շրջաններից է, օրինակ, Ռուսաստանի հյուիսիս-արեւելքը:Յուրաքանչյուր երկրի ազգային տնտեսության տարածքային կառուցվածքում «հրամա-նատարական» դեր է կատարում պետության խոշորագույն քաղաքը, որն առավել հաճախ երկրի մայրաքաղաքը կամ գլխավոր նավահանգիստն է: Իսկ համաշխարհային տնտեսության տարածքային կառուցվածքում «հրամանատարական» դեր են կատարում ԱՄՆ-ը, Արեւմտյան Եվրոպայի երկրները, Ճապոնիան եւ դրանց որոշ խոշորագույն քաղաքները:

Առաջադրանք.38Ա) (√2)15 > (√2)9Բ) (1,5)-12 > (1,5)-29Գ) (4/π)3 > 1Դ) (2/3)4 < (2/3)8Ե) (√15/4)-7 < (√15/4)3Զ) (3/π)9 < 1Առաջադրանք.39Ա) 3√12 x (3√12)2 = √12 x (√12)2 = (3√12)1 x (3√12)2 = (√12)1+2 = (3√123) = 12Բ) (√13)5/√13 = (4√13/√13)5 = 4√134 = 132 = 169Գ) (√8)3 x (4√8)9 = (4√8)3+9 = (4√8)12 = 83 = 512Առաջադրանք.46Ա)4√3 – 2√2 | 3<2, 2<4Բ) 4√4 – 6√6 | 43>62, 64>36Գ) √3√2 – √5 | √3√2<√5, 4,24264<5Դ) 3√52 – 5√53 | √52 15>√53, (52)5>(√53)3, 510>59, 10>9Ե) √5 – 3√5 | √5>3√5, 53>52, 3>2Զ) 4√0,7 – 6√0,7 | 0,73>0,72Է) √1,1 – 11 | √11/√10<1,1, √110/10<1,1, 1,04881<11Ը) 3√0,1 – 0,1 | 3√1/10>0,1, 3√100/10>0,1, 0,464159>0,1Առաջադրանք.47Ա) √2 x √8 = √2×8 = √16 = 4Բ) √24 x √54 = √24×54 = √1296 = 36Գ) √3 x 3√3 x 6√3 = 6√33 x 6√3x 6√3 = 6√33 x 32 x 3 = 6√36 = 3Դ) 6√16 x 3√4 x √64 = 18√46+6+6 = 18√46 x 18√642 = 18√163 x 46 x 642 = 18√46+6+6 = 18√4+8 = 4Առաջադրանք.48Ա) √18/√2 = √2 x √9/√2 = √9 = 3Բ) √162/√18 = √18√9 = √9 = 3Առաջադրանք.54Ա) x1/4 ∙ x3/10 = x1/4 + 3/10 = x11/20 = 20√xԲ) a=-3/8 : a1/4 = 1/a2/8 ∙ 1/a1/4 = 13/8 : 1/a1/4 = 13/8+1/4 = 1/a5/8 = 1/8√a5 = 1/8√a5 ∙ 8√a3/8√a3 = 9√a3/√a5∙a3 = 8√a3/aԳ) (y 3/4)4/5 = y3/2 ∙ 4/3 = y1/2 = √yԴ) (x 2/3)0,6 ∙ x2/5 = x2/3 ∙ 0,6 ∙ x2/5 = x2/5 ∙ x2/5 = x4/5 = 5√x4Առաջադրանք.58Ա) (31/30)1,13 > 1Բ) (1,0001)0,0001 > 1Գ) (27/26)0,14 > 1Դ) (π/3)-0,037 < 1Ե) (√0,3)1,89 < 1Զ) (9√0,999)999 < 1Է) (1/143)0 = 1Ը) 00,023 < 1Առաջադրանք.61Ա) (5√3)√3 = 5√3 ∙ √3 = 53 = 125Բ) ((√2)√2)√2 = √2√2∙√2 = √22Առաջադրանք.63Ա) 3√5 – 93√5 > 32√5 > 2√52 > 25 > 4Բ) (2/3)√2 – 8/27√7<37<9Գ) 7–π – 11/7<10,0022<1Դ) (0,5)–√2 – 1(1/2)–√2 > 12,67 > 1Ե) (0,2)–√3 – 55√3 > 51√3 > 1Զ) (4/3)π – 9/16(4/3)π < (4/3)-4-π < 2Առաջադրանք.64Բ) (1,8)n < (1,8)√7 < (1,8)n+1n=2Գ) (3/4)n < (3/4)√6 < (3/4)n-1n=3Առաջադրանք.65Ա) 9x+1 = 91+x ∙ 9^ = 9 ∙ 9xԲ) (0,5)x-3 = (0,5)x ∙ (0,5)3 = (0,5)x

1. The Thompson family. What were they doing on Sunday at 7 o’clock? Mr. Thompson ……………cooking………. (cook) dinner in the kitchen. Mrs. Thompson ………………cleaning…………. (clean) their car in front of their house. Jack and Eve …………siting………………. (sit) in the hall near the fireplace. Jack, their 11 years old son, ………………reading…………. (read) Shakespeare’s sonnets. Eve, at the age of 16, ……playing…. (play) with Barbies. Their grandma and grandpa ……………haveing………………. (have) a good time. Their grandma …………………exercising…………. (exercise) in the gym. Their grandpa ……………ironing……………. (iron) shirts and socks in the living room. They also had two pets. And do you know what they ……………………………………. (do)? Spot, the puppy, …………………catching………. (catch) mice in the garden. And Kitty, the little cute kitten, ……………fighting…………. (fight) with neighbour’s dog.

2.Put the verbs into the correct form (past progressive). 

When I phoned my friends, they play (play) were playing monopoly.

Yesterday at six I prepare (prepare) dinner.

The kids (play) play in the garden when it suddenly began to rain.

I (practice) practice the guitar when he came home.

We (not / cycle) all day.

While Aaron (work) in his room, his friends (swim) in the pool.

I tried to tell them the truth but they (listen / not) What (you / do) yesterday? Most of the time we (sit) in the park

1 Put the verbs in Present Simple or Present Continuous.teach have (2) drive leaveIt’s 7.30am. Suzanne Wells is in her kitchen at home. She is having breakfast. She has breakfast at this time every morning. She leaves home at 8.30 am every day and drives to work. Suzanne is a teacher. She teaches at a school in Canberra.2. Make questions in Simple Present or in Present Continuous1. Do you often wear jeans? Yes, I do.2. Are you wearing jeans now? Yes, I am.3. Is it raining now? No, it isn’t.4. Does it often rain in your country? No, it doesn’t.5. Do you study English every day? Yes, I do.6. Are you studying English at the moment? Yes, I am.3. Put Present Continuous or Present Simple1. I write English exercises twice a week.2. My friend does his homework in the afternoon as a rule.3. My sister is doing her homework now.4. Don’t shout! The baby is sleeping.5. The baby always sleeps after dinner.6. What are you reading now?7. What books do you read for your literature lessons?8. What does your mother usually cook for lunch?9. Is she cooking a cake now?10. Do you know that man over there?— Which man? The man in the brown jacket?— No, I am talking about the man who is wearing the blue shirt.— Oh, that man!— Do you know him?— No, I don’t think so.— I don’t know him either.4.. Put the verbs in Present Continuous or Present SimpleThe river___________ (flow) very fast today — faster than usual.You _ (always to complain) that waiters are rude!I (walk) to school every day. I (take, not) the bus.You _ (always to borrow) money!Robert is a vegetarian. He _ (eat, not) meat._ (you, cook) your own dinner every day?Are you in a hurry? — No, I _ (walk) quickly because I’m cold.Where’s your father? — He (be) in the bathroom. He (shave).The neighbours forever___________ (slam) doors and___________ (shout) during the night.My sister _ (to take) part in the competitions almost every weekend.

1.Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունnերի հայերեն համարժեքները: 

Տրադիցիոն ֊ ավանդական

ցեխ ֊ արտադրամաս

ցիկլ֊ պարբերաշրջան

ուտեչկա ֊ արտահոսք

ֆակտոր ֊ գործոն

ֆիքսել ֊ ամրակայել

ֆոնդ ֊ հիմնադրամ

ֆունդամենտալ ֊ հիմնարար

ֆունկցիա ֊ գործառույթ

օբիոմ ֊ ծավալ

օպերացիա ֊ գործողություն

օրենտացիա ֊ կողմնորոշում

սխեմա ֊ գծապատկեր

մակետ ֊ մանրակերտ

2․Լրացրո՛ւ հետևյալ շրջասությունների պատասխանները․ 

Ֆրանսիական շանսոնի արքա֊Անզնավուր

Ֆարսի բլբուլ֊Ֆիրդուսի

օդային դարպասներ֊օդանավակայան

անգլիական թագի մարգարիտ֊Հնդկաստան

անմահ քանաքեռցի֊Աբովյան

ազատության երգիչ֊Նալբանդյան

կանաչ ոսկի֊թեյ

բոլդինյան աշուն֊Պուշկին

բուրգերի երկիր֊Եգիպտոս

ծաղրածուն աշունը սրտում֊Ենգինարյան

ոսկե հորթի երկրպագու֊Նաջարիան

քարայրի բնակիչ֊Եվգիենի

չարչարանաց լեռ֊գողգոթա

Պոսեյդոնի աղի պետություն֊Հունաստան

Զալցբուրգի ծաղիկ֊Մոցարտ

1)Գույնով

Մեզ օգնության կգան սպիտակ թուղթը և պատը, դրանց միջոցով մենք կստուգենք: Պետք է բաժակի մեջ լցնել ջուրը, հետևում պահել թուղթը :Եթե ջուրը կապույտ երանգ է ստանում, ուրեմն մաքուր է, եթե դեղին երանգ ուրեմն կեղտոտ է:

2) Հոտով

Եթե ուզում ենք ստուգել հոտը, պետք է պակենք բերանը և թափահարենք, ապա բացենք և փորձենք: Թարմության հոտ գալու դեպքում` ջուրը մաքուր է:

3) Համով

Եթե համը լավ է, ուրեմն մաքուր է:

Արդյունք

Ես փորձել էի քոլեջի ջուրը, որպեսզի հասկանայի այն մաքուր է թե ոչ: Արդյունքում ջուրը մաքուր էր:

աշխատանք 30 րոպեում

Ռասայական հավասարություն

Իմ կարծիքով պետք է միմիանց հարգել չնայած մաշկի գույնի քանի, որ մաշկի գույնը ոչինչ չի որոշում:

Սեռկան հավասարություն

Ես համաձայնե եմ այն կարծրտիպերին որ կնոչը հարկավոր չէ վարել ավտոմեքենա

Սոցիալական հավասարություն

Սոցիալական հավասարություն դա նա է, որ բոլոր մարդիկ ունեն հավասար իրավունքներ բոլոր ոլորտներում

Դրձվացքները գրիր մեկ բառով:

Աստծո կրակ-չար

Բերան ծռել-Ծաղրել

Ականջի ետեվ գցել-անտեսել

Արյունը գլխին խփել-բարկանալ

Ոձիքը թափ տալ-ազատվել

Քամուն տալ-վատնել

Ծտի թևով-հապչել

Ձեռքից փախցնել-գողանալ

Բախտին քար գցել-դժբախտացնել

երկու խոսքով-համառոտ

2.Բառերը առտահայտիր դառձվածքներով:

Համառել-իր էշը առաջ տանել

Ուշաթափվել-ուշքը գնալ

Ամբողջովին-ոտից գլուխ

Կարկամել-բերանը ջուր առնել

Աղաչել- բերան ծռել

Մոտիկ-քթի տակ

Հեռու- յոթը սարից հեռու

Արագ-ծտի թևով

Ժլատ-Աչքը ծակ

Զարմանալ-Ապուշ կտրել

• ԳՄՕ նշանակում է գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմ,այն ցանկացած միաբջիջ կամ բազմաբջիջ օրգանիզմները, որոնք ստացվել են դրա գենետիկական ապարատում մարդու միջամտությամբ առաջացած փոփոխության շնորհիվ:Գենետիկ ինժիներիայի շնորհիվ գիտնականները վերցրել են մի կենդանի արարածի գենը և այն փոխպատվաստել են մեկ այլ տեղ: Գեները կարող են անցնել մի բույսից մեկ ուրիշ բույս, բույսից կենդանի, կամ կենդանուց բույսին:«Մոնսանտո»-ն աշխարհում առաջատար ընկերությունն է՝ ԳՄՕ սերմերի արտադրության մեջ: Նույն ընկերության կողմից արտադրվող ԳՄՕ պարունակող RoundUp թունանյութի ակտիվ բաղադրամաս է Glyphosate-ը, որը Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից ճանաչվել է որպես քաղցկեղածին նյութ:ԳՄՕ-ի պատճառով կարող են ի հայտ գալ մի շարք խնդիրներ, օրինակ ալերգիաները կամ արտահայտվի այտուցի ձևով, բայց և հնարավոր է ոչ մի ազդեցություն չլինի. «Կարող է մարդը չի ցանկանում ուտել ԳՄՕ պարունակող սննդամթերք, բայց նա չգիտի, թե շուկայում վաճառվող ապրանքներից որն է ԳՄՕ, պետք է դա անպայման մակնշվի, ինչու՞ է օրինակ ալերգեններն անպայման մակնշվում, սա էլ չէ՞ կարող է ալերգեն պարունակի իր մեջ, պետք է ուրեմն մակնշվի»:

• էներգիայի այլընտրաքային աղբյուրներ։Իմ կարծիքով որ էներգիայի աղբյուրը պետք է օգտագործվի հայաստանում։
• Լինում է մի քանի տեսակ՝ արևային էներգիա,երկրաջերմային էներգիա,էլեկտրաէներգիա,վերականգնվող էներգիա։Օրինակ վաղուց Հայաստանում օգտագործում են արևային էներգիան,հիմնականում մարզերում տաքացման համար ։Հայաստանում օգտագործում են էներգիայի մի քանի տեսակ,իմ կարծիքով այդքանը բավարար է։

• Թունավոր սնունդ։սնդային թունավորումներ,առաջին օգնություն թունավորման ժամանակ։
• Սննդային թունավորումը սննդի կամ խմիչքի օգտագործման հետեւանքով առաջացած սուր հիվանդություն է, որը պարունակում է պաթոգեն միկրոօրգանիզմներ, դրանց տոքսիններ կամ թունավոր նյութեր: Ամենից հաճախ թունավորումների «մեղավորները» մրգերն են, չպահպանված կաթնամթերք, միս, ձուկ եւ հրուշակեղեն, սնկով, պահածոներ: Հիվանդության ախտանիշները կարող են առաջանալ 0.5-48 ժամ հետո, վատ որակի կամ թունավոր սնունդ ստանալուց հետո, եւ կախված տարբեր գործոններից, կարող են ունենալ տարբեր ինտենսիվություն:«Առաջին հերթին պետք է հիվանդին մեծ քանակությամբ ջուր խմեցնել, որպեսզի նա կարողանա փսխել։ Հարկավոր է նաև խմել մեծ քանակությամբ սորբետ, օրինակ ակտիվացված ածուխ (10 կգ քաշին՝ 1 հաբ)։ Եթե առողջական վիճակը չի բարելավվում, ապա անհրաժեշտ է խորհրդակցել բժշկի հետ, քանի որ հայտնի չէ, թե ինչպիսի հնարավոր բարդություններ կարող են առաջանալ ապագայում », – ասում է բժիշկ Տատյանա Պասիկովսկայան։
• Հիվանդին հեղուկ տալիս ավելի լավ է օգտագործել մարգանցովկայի թույլ լուծույթ կամ, մաքուր՝ փոքր ինչ աղի լուծույթ։ Հակավոր է խմել ավելի քան մեկ լիտր ջուր, որից հետո մատերով լեզվի արմատին սեցմելու միջոցով հարկավոր է սրտխառնոց առաջացնել։ Կրկնել այնքան, մինչև ստամոքսից մաքուր ջուր թափվի։ Ստամոքսը լվանալուց հետո անհրաժեշտ է տուժածին տալ աբսորբացնող միջոց։ Այն իր մեջ է ներծծում թունավոր մասնիկները և օգնում է նրանց դուրս գալ օրգանիզմից։ կարելի է նաև մաքրող հոգնա անել։
• Արյան մեջ անցած թույներն հեռացնելու համար անհրաժեշտ է հաճախակի և քիչ-քիչ ջուր խմել, իսկ ավելի լավ է, չգազավորված հանքային ջուր։ Օրգանիզմին կորցրած հավասարակշռությունը վերականգնելու համար կարող են օգնել ռեգիդրոնը կամ հումանա-էլեկտրոլիտը։ Եթե կատարված միջոցառումները չեն օգնում, ապա անհապաղ բժիշկ կանչեք։